Ezra Pound, modern şiire yeni bir boyut kazandırmış olup, şiirde imgeyi temel birim gören ve bunu savunan, uygulayan, bir şairdir. Henüz ilk gençlik yıllarında, mevcut şiir kalıplarına itiraz ediyor ve yeni bir şiir türünün ortaya çıkması gerektiğini ileri sürüyordu.
Kitap okuma
alışkanlığımızla ilgili birçok şey yazılıp çizilir. Avrupa ülkeleri ve diğer
bazı ülkelerde kişi başına okunan kitap sayısı, gazete tirajları vs. çeşitli
örneklerle ülkemiz karşılaştırması yapılır, kitap ve gazete satışlarından yola
çıkılarak sonuçlar üretilir; “Okumuyoruz!” denir.
Her ay
onlarca kitap yayımlanıyor. Bir o kadar da aylık, haftalık dergi var. Bunların
okuyucuları var ki, yayınevleri sürekli kitap çıkarıyorlar. Çoğunluğu birinci
baskıda kalsa da, sayısal yönden yeterli görülmese de süreklilik gösteren bir
okuyucu kitlesi var.
Hangi kitapların daha çok satıldığına, okunduğuna gelince: roman türündekilerin (klasikler) daha çok okunduğu bilinen bir gerçek. Diğer tür kitapları ise meraklıları tercih ediyor.
Şiir
kitaplarının ne kadar okunduğunu kestirmek ise oldukça zor. Her birimizin bir
şairin birkaç dizesini bildiğini düşünürsek aslında şiire yabancı bir millet
değiliz. Sözlü kültürle yoğrulmuş bir millet için elbette bu doğal bir sonuç.
Türk
şairlerinin kitapları yabancı şairlere göre daha çok okunmakta. Bunun da
çeşitli nedenleri var. Her şeyden önce şiir çevirisinin ne derece orijinaline
yakın olduğunun bilinmemesi ve farklı çevirilerin olması, ilgiyi azaltan
nedenlerden biri. Ancak, şiiri yakından takip edenler ve şairler için şiirin
yıldızları bilinen yabancı şairler her zaman ilgi çekici olmuştur. Bu şairlerin
kitapları onlarca yıldır okunup durmakta, onlar hakkında makaleler, kitaplar
yazılmakta. İşte bu önemli şairlerden biri de Amerikalı şair Ezra Pound.
Ezra Pound, modern şiire yeni bir boyut kazandırmış olup, şiirde imgeyi temel birim gören ve bunu savunan, uygulayan, bir şairdir. Henüz ilk gençlik yıllarında, mevcut şiir kalıplarına itiraz ediyor ve yeni bir şiir türünün ortaya çıkmasını savunuyordu. Aradığı şiir türünü, “Yirminci yüzyıl şiiri ile önümüzdeki on yıl içerisinde yazılacağını umduğum şiir için konuşacak olursak şiirin saçmalık ve boş laftan uzaklaşacağını düşünüyorum; daha sert ve akla yatkın bir şiir çıkacak… En azından kendim için böyle olmasını istiyorum; katı, doğrudan ve duygusal dengesizlikten kurtulmuş bir şiir.” olarak tanımlıyordu.
Pound, Fransız Kübist ve İtalyan Fütüristlerin ideallerini kapsayan sanat anlayışına karşılık, İngiliz resminde soyut resme karşı ilk organize hareket olan vortisizmi şiire uygulamak ister. Oluşturduğu imgeci akımla etrafında kümelenen şairlerin şiirlerini bir antolojide toplayan Pound’un 1914’te yayınladığı 10 şairi kapsayan Des Imagistes (İmgeciler) adlı antolojisi William Carlos Williams, Hilda Doolittle ve Amy Lowell gibi önde gelen imgecilerin şiirlerinden örnekler içerir.
Ezra
Pound’un başyapıtı olarak Kantolar gösterilir. Şairin Kantolar'ı 1906’da
yazmaya başladığı belirtilir.
Pound sadece
şiirle ilgilenen bir isim olmaz. Dünyanın gidişatına akıl yormaya başlar.
Ekonomik alanlardaki çarpıklıklar, gelir dağılımındaki dengesizlikler onu yeni
arayışlara iter. Faizin toplumları zengin-fakir olarak böldüğüne inanır ve çoğunluğu
tefeci olan Yahudilere tepki koyar. Bu duruş onu anti-semitist yapar. Kendine
en yakın gördüğü faşizme gönül verir ve faşist Mussolini’yle yakınlaşır. Pound
için Mussolini, plütokrasiyi deviren bir devlet adamı olmanın da ötesinde,
politikayı bir çeşit sanat haline getiren insandı: Pound, ”Mussolini, halkına,
şiirin bir devlet davası olduğunu söyledi ve bu şekilde, Roma'da, Londra ve
Washington'dan daha yüksek bir medeniyet seviyesini dile getirdi” diyordu.
Pound Mussolini’nin öldürülmesi, faşizmin yenilgisinin ardından Amerikan askerleri tarafından tutuklanır, daha sonra da hapse atılır, Pound, ABD'ye ihanetten suçlanır, ancak birçok sanatçı ona sahip çıkar, daha sonra ihanet suçu terk edilince 13 yıl hapis yattıktan sonra özgürlüğüne kavuşur, yeniden İtalya’ya döner.
Pound’un yaşadığı süreçteki faşizme sahip çıkan düşünceleri birçok sanatçı tarafından kabul görmese de onun şairliği, sanatçılığı her zaman değer görür. Eserleri birçok dile çevrilir.
20. yüzyılın
en önemli şairlerinden biri kabul edilen Pound’un şiirlerini birçok önemli
şairimiz Türkçeye çevirdi. Melih Cevdet Anday, İlhan Berk, Can Yücel, Bilge
Karasu, Hilmi Yavuz, Ülkü Tamer, Cevat Çapan gibi isimler Pound’un şiirlerinden
çeviri yapan isimlerin bazıları.
Pound’un 31
yaşında yayımlanan kitabı olan Lustra, çeşitlemelerden oluşan bir kitap.
Kitaptaki şiirleri belli gruplara ayırmak mümkün. Örneğin, “Anlaşma”, Pound’un
kendinden önceki dönemin önemli Amerikan şairi Walt Whitman’la bir tür
hesaplaşmasıdır;
“Senle bir anlaşma yapıyorum Walt Whitman
Yeterince
nefret ettim senden bunca zaman
Domuz kafalı
bir babası olsa da
Büyümüş bir
çocuğum karşında şimdi
Arkadaş
edineceğim yaşa eldim.
Sendin yeni
ağacı deviren
Artık onu
oyma zamanı
Özümüz bir
kökümüz bir
Ticaret
başlasın ikimiz arasında.”
Elyasa Koytak tarafından çevrilen kitabın önsözünde şöyle denmekte;
"Lustra
bir anafor-kitaptır. Pound'un 1913-16 yılları arasında Londra'da yazdığı bu
şiirler imgeyle siyaseti, lirizmle konuşmayı, nükteyle hicvi, trubadur
şarkılarıyla kübizmi, farklı kültür ve tarihleri birbirine katar, karıştırır;
ancak bu anafora tek bir renk veya katman hakim olmadığı gibi, okuyanı dibine
çekip boğmak yerine kendi döngüsüne katılmaya davet eder. Bu girdap modern
şiirin kurucu kaynaklarından biridir."
Pound, bu
kitabında imge şiirlerden örnekler sunmakta. Ayrıca kitaptaki şiirlerin çoğu
bir karşıtlık üzerine oturmakta;
“Gel
acıyalım hali vakti bizden yerinde olanlara
Gel dostum
unutma ki
Zenginlerin
uşakları olur dostları olmaz…” derken Tavan Arası adlı şiirinde, Selamlama adlı
şiirinde de şöyle seslenir;
“Ey tepeden
tırnağa kendini beğenmiş
Tepeden
tırnağa şükürsüz nesil...”
Bir asırdan uzun bir süre sonra yalın şiir diline uygun bir çeviriyle Türkçeye kazandırılan “Lustra- Yeryüzü Şiirleri”
aynı zamanda şairin epik şiirlerini içeren “Kantolar”dan kısa bir süre önce
yazdığı şiirlerden oluştuğu için bir tamamlama şiiri niteliğinde.
Semiha Kavak - YENİ ŞAFAK Kitap
https://www.yenisafak.com/hayat/bir-anafor-kitap-lustra-3603693
